دلیریوم چیست؟ پیشگیری,درمان و راهکارها
دلیریوم Delirium
هنگام مواجهه با علایم روانی-رفتاری در یک فرد سالمند، ابتدا باید به دنبال علت یا علل مشخص جسمانی برای آن گشت. لزوم پیدا کردن علل جسمانی برای علایم روانی-رفتاری بی‌سابقه یک فرد سالمند، هنگامی مهمتر میشود که این شرایط به شکلی حاد و ناگهانی بروز کرده باشد.
دلیریوم تغییر حاد و نوسان دار در وضعیت شناختی بیمار است که با کاهش هوشیاری و اختلال در توجه همراه است و در مدت زمان کوتاه و به طور ناگهانی بروز می کند و منجر به مشکلات در تفکر و کاهش آگاهی نسبت به محیط میشود.
هر چند که احتمال بروز دلیریوم با افزایش سن به شدت افزایش پیدا میکند ولی مختص به سالمندان نمی باشد و در هر سنی فرد می تواند به آن مبتلا شود.
متاسفانه در بسیاری از موارد دلیریوم به اشتباه به عنوان زوال عقل یا الزایمر تشخیص و درمان میشود.
.
علائم دلیریوم شامل:
- کاهش هوشیاری نسبت به محیط(مانند ناتوانی درتمرکز،حواس پرتی و..)
- ضعف مهارت های تفکر(حافظه ضعیف، افسانه پردازی و…)
- تغییرات رفتاری( توهم، بی قراری، برهم خوردن عادات خواب، ساکت و گوشه‌گیر بودن و…)
- اختلالات عاطفی( ترس، اضطراب، بی تفاوتی و خشم ،احساس شادمانی و…)
علائم و نشانه‌های دلیریوم معمولا در عرض چند ساعت یا چند روز شروع میشود. این علائم بیشتر در طول روز حالت نوسانی دارند و در برخی از دوره‌های زمانی ممکن است محو شوند.از حوالی غروب افتاب و بخصوص شب‌ها، این علائم بدتر می‌شوند.
انواع دلیریوم
- دلیریوم بیش فعال
- دلیریوم کم فعال
- دلیریوم ترکیبی
- دلیریوم ناشی از الکل
دلایل ابتلا به دلیریوم بسیار متنوع و وسیع می باشد، در زیر تعدادی از آنها بیان می گردد:
- وضعیت های حاد پزشکی: مانند سکتهٔ مغزی، حملهٔ قلبی، وخیم‌شدن بیماری ریه یا کبد یا آسیب ناشی از سقوط
- عدم تعادل الکترولیت ها مانند اختلال سدیم یا کلسیم
- بیماری شدید، مزمن یا لاعلاج
- عفونت حاد (عفونت دستگاه ادراری، ذات‌الریه ، عفونت خون)
- قرارگرفتن در معرض سموم (مانند مونوکسید کربن، آفت کش ها و نظایر آنها
- سوءتغذیه
- کم آبی
- محرومیت از خواب
- رنج‌های شدید عاطفی ( از دست دادن عزیز)
- درد
از سوی دیگر برخی از عواملی که خطر ابتلا به دلیریوم یا طول کشیدن بهبودی از آن را افزایش میدهند. بعضی از آنها عبارتند از:
- اختلالات مغزی مانند زوال عقل، سکتهٔ مغزی یا بیماری پارکینسون
- سابقه بروز این بیماری در گذشته
- اختلال هرکدام از حواس ۵گانه (آسیب‌های بینایی یا شنوایی)
- وجود مشکلات متعدد پزشکی
چه افرادی بیشتر در خطر ابتلا به دلیریوم هستند؟
- سن بالای ۶۵ سال
- سابقه بیماریهای مزمن زمینه‌ای به خصوص در سیستم عصبی مرکزی
- افرادی که فشار روانی زیادی را تحمل می کنند
- افرادی که قوای شناختی آنها تحلیل رفته است (آلزایمر، پارکینسون، سکته مغزی، صرع، اختلالات روانپزشکی)
- استرس فیزیکی به خصوص جراحی های بزرگ و تصادفات
- شرایط محیطی نامناسب( نبودن نور طبیعی، سر و صدای محیط و…)
- افرادی که برای مدت طولانی از مشکلات خواب رنج می برند
تشخیص
متاسفانه در بسیاری از موارد دلیریوم به اشتباه به عنوان زوال عقل یا آلزایمر تشخیص داده می شود. تشخیص قطعی دلیریوم بالینی می باشد و نیاز به ظن بالینی قوی و همچنین تجربه کافی دارد. در این راه پزشک می تواند از نتایج آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز بهره ببرد.
درمان:
درمان دلیریوم بخصوص در سالمندان فرآیندی پیچیده، زمان بر و نیاز به صبر و حوصله زیاد و همراهی کامل خانواده یا مراقبان بیمار با کادر درمانی دارد. برای مثال ممکن است برای درمان دلیریوم سالمندی -که حتی قبل از ابتلا، اختلال شناختی واضح هم نداشته- نیاز به حداقل ۲ هفته صبوری باشد.
نکته حائز اهمیت این است که چنانچه فاصله زمانی شروع اقدامات درمانی و بروز دلیریوم کوتاه تر باشد، زمان مورد نیاز برای بهبود کوتاه تر خواهد بود و بالعکس چنانچه فاصله زمانی بروز دلیریوم و اقدامات درمانی طولانی باشد، مدت زمان مورد نیاز برای بهبود نیز بسیار طولانی تر خواهد شد.
جدید ترین مقالات ما را بخوانید
ساعات کاری ما
شنبه تا چهارشنبه
۱۷ الی ۲۱
موقعیت مطب در نقشه نشان
,
>
تصاویر مطب دکتر محمودی
