سنکوب

اختلال هوشیاری گذرا و خود محدود شونده ناشی از کاهش خونرسانی و اکسیژن رسانی به مغز که می تواند باعث از بین رفتن تعادل بدن نیز شود را سنکوپ می گویند. به طور معمول سالمند سیر حوادث را به یاد نمی آورد و معمولا بیان می کند که نمیدانم چه شد که افتادم، ولی به دست آوردن هوشیاری بسیار سریع است. این اختلال معمولا کوتاه مدت بوده و بهبودی کامل و خود به خودی دارد. اوج بروز سنکوپ در دو گروه سنی جوانان (بین ۲۰ تا ۳۰ سال) و سالمندان (بزرگتر از ۷۰ سال) می باشد.

به دلیل اینکه سالمندان دچار سنکوپ به طور متوسط ۳.۵ برابر جمعیت همسن، دچار بیماری های پزشکی جدی می باشد و نزدیک به ۳ برابر جمعیت همسن دارو مصرف می کنند، تشخیص و مدیریت درمان درآن ها بسیار سخت تر از سایر گروه های سنی است.

به طور متوسط سالانه ۲ درصد افراد بالای ۷۵ سال دچار سنکوپ میشوند و با افزایش سن این نسبت به حد قابل ملاحظه یی افزایش می یابد.

دلایل شیوع بیشتر سنکوپ در سالمندان:

1. شیوع بیشتر مشکلات قلبی عروقی
2. اختلال در فعالیت بارو رسپتورها و کاهش حساسیت به کاهش فشار خون
3. اختلال در فعالیت سیستم عصبی اتونوم
4. اختلال در تنظیم کارکرد هورمونی

کاهش در فعالیت سیستم رنین-آلدوسترون و افزایش ANP که منجر به اختلال کارکرد کلیوی و افزایش دفع آب در سالمندان میشود.

کاهش حساسیت گیرنده های حجم خون که منجر به کاهش درک کم آبی و در نتیجه کاهش مصرف مایعات در سالمندان

شیوع بیشتر بیماری های همزمان( به خصوص بیماری هایی مانند پارکینسون،SMA و..)

در بستر بودن برای مدت طولانی مدت

همزمانی مصرف چند دارو:

انواع سنکوپ شایع در سالمندان:

۱. سنکوپ رفلکس یا وابسته به نوروترانسمیترها

این نوع از سنکوپ شایع ترین نوع سنکوپ در سالمندان می باشد و دارای زیرگروه های:

سنکوپ وازو واگال، سنکوپ وضعیتی و سنکوپ ناشی از سندروم سینوس کاروتید می باشد.

در سنکوپ رفلکس، پاسخ های قلبی عروقی که به صورت نرمال در برابر محرک ایجاد می شوند، دیگر ایجاد نمی شود و یا به صورت متناقض ( مثلا به جای بالا رفتن ضربان قلب ضربان قلب پایین می آید) ایجاد میشود و در نتیجه بدن توانایی مقابله با استرس را از دست میدهد.

سنکوپ وازو واگال

شایع ترین نوع سنکوپ بخصوص در جوانان است. دلیل عمده ایجاد آن در سالمندان:

• ایستادن های طولانی مدت

• نشستن طولانی مدت

• استفاده از داروهای گشاد کننده عروق

می باشد.

شایان ذکر است علائم کلاسیک وازو واگال (رنگ پریدگی، تعریق، تهوع، گرم شدن) در سالمندان، نسبت به جوانان کمتر شایع است.

سنکوپ وضعیتی:

عامل این نوع سنکوپ معمولا فعالیت هایی است که موجب انجام مانور والسالوا (زور زدن) میشود:

• ادرار کردن (بخصوص در حالت ایستاده)

• مدفوع کردن

• سرفه کردن

• قورت دادن

سنکوپ ناشی از سندروم سینوس کاروتید

در افراد بالای ۵۰ سال به خصوص در آقایان شایع تر است و به دلیل افزایش حساسیت سینوس کاروتید به وجود می آید، یعنی انجام فعالیت هایی مانند

• چرخاندن ناگهانی سر

• فشار روی شریان کاروتید با دست

• پوشیدن لباس با یقه تنگ

• پوشیدن کراوات یا پاپیون

می تواند موجب از دست رفتن مقطعی هوشیاری شود.

۲. کاهش فشار خون وضعیتی

شیوع ۱۷ درصدی در افراد ۶۵ سال و بیشتر دارد و مسئول ۳۰ درصد موارد سنکوپ بالای ۷۰ سالگی است.

۳. کاهش فشار خون بعد از صرف غذا

در هر سنی اتفاق می افتد ولی در سالمندان و بخصوص بالای ۷۰ سال شایع تر است و به صورت افت فشار خون طی دو ساعت ابتدایی شروع غذا خوردن بوجود میاید. معمولاً صبح ها بیشتر اتفاق می‌افتد و در صورتی که وعده غذایی حاوی مقادیر زیادی از کربوهیدرات های پیچیده باشد، این اتفاق شایع تراست.

۴. بیماری ها:

بعضی از بیماری ها بروز سنکوپ را افزایش میدهند. مثل:

• دیابت

• فشار خون بالا

• بیماری پارکینسون و SMA

• آنمی

• بیماری مزمن ریوی

• دیالیز

• نارسایی آدرنال

• ورید های واریسی بزرگ

• خونریزی، اسهال، استفراغ، سوختگی

• بیماری مزمن کبدی

• ضایعات فشارنده/غیر فشارنده ستون فقرات

• گیلن باره، مالتیپل اسکلروزیس

• نارسایی کلیوی مزمن

• درد خیلی شدید

۵. سنکوپ قلبی

هر عاملی که به نوعی باعث کاهش خروجی قلب شود، می تواند منجر به سنکوپ قلبی شود. حدود ۲۰ درصد کل موارد سنکوپ در سالمندان را شامل می شود. و متاسفانه با مرگ و میر بالایی همراه است. شایعترین این بیماری ها عبارتند از:

• آریتمی

• بیماری های ساختاری قلب چپ

• نارسایی احتقانی قلب

• بیماری های دریچه ای (تنگی یا گشادی)

• اختلال در کارکرد دیاستولیک قلب

• کاهش حجم درون عروق

• داروهای قلبی

۶. سنکوپ ناشی از مصرف دارو:

مصرف بعضی از دارو به خودی خود ریسک بروز سنکوپ را بالا میبرد، مثل:

• داروهای ضد فشار خون

• نیترات ها

• آنتی سایکوتیک ها

• ضد افسردگی های سه حلقه ای

• لوودوپا

• داروهای ضد آریتمی

• آمیودارون

• دیگوکسین

• پرازوسین

• الکل

۷. سنکوپ چند علتی:

در سالمندان می تواند چندین مورد از موارد ذکر شده در بالا به صورت همزمان، دلیل ایجاد سنکوپ باشد. برای مثال یکی از شایع ترین این همراهی ها و بروز همزمان سنکوپ به دلیل مشکلات قلبی و سنکوپ وازو واگال میباشد.

۸. سنکوپ با دلایل شناخته نشده:

با توجه به اینکه عوامل بسیار گوناگونی موجب می شود شناخت دلایل آن نیازمند گرفتن یک شرح حال و تاریخچه جامع پزشکی و همچنین بهره بردن از امکانات پاراکلینیکی (تصویربرداری، آزمایشگاه و… ) بسته به هر مورد می باشد. کشف علت در ۶۰ درصد موارد اتفاق می افتد ولی متاسفانه حدود چهل درصد از موارد هرگز علت آن کشف نمی شود.

درمان

بر اساس دلیل ایجاد سنکوپ روش های پیشگیری و درمانی متفاوتی من جمله: درمان های رفتاری، تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی و یا جراحی برای بیمار در نظر گرفته می شود.

جدید ترین مقالات ما را بخوانید

ساعات کاری ما

شنبه تا چهارشنبه

۱۷ الی ۲۱

شماره تماس مطب:

۰۲۱۸۸۳۷۴۴۵۰

شماره همراه مطب:

۰۹۱۹۲۳۴۸۷۹۶

موقعیت مطب در نقشه نشان

,

>

لینک لوکیشن ما در نقشه گوگل

تصاویر مطب دکتر محمودی

آشنایی و مراجعه به دکتر محمودی